ANABİLİM DALI HAKKINDA
Anabilim Dalı Adı: Sosyoloji
Anabilim Dalı Tanıtım Bilgisi:
Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Sosyoloji programı, 1914 yılında ilk kez İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde başlamış olan Sosyoloji programından sonra Türkiye’nin ikinci, Cumhuriyetin ilk sosyoloji programı olarak 1939-1940 öğretim yılında Felsefe Enstitüsü altında kürsü olarak teşkil edilmiş ve 1983 yılında bağımsız bölüm kimliğine kavuşmuştur.
DTCF’de sosyoloji eğitimi ilk olarak felsefe dersleri arasında açılmış ve dönemin Dekan Vekili Mehmet Emin Erişirgil tarafından verilmiş olan “Sosyoloji Nazariyeleri Tarihi” dersi ile başlamıştır. Ancak DTCF Sosyolojisi farklı kimliğini Behice Boran’ın ve Niyazi Berkes’in fakültede Sosyoloji Kürsüsünde göreve başlaması ile kazanır. Türkiye’de DTCF Sosyoloji kürsüsü öncesi mevcut sosyoloji, Fransa’da Comte ve Durkheim’ın sosyoloji anlayışının, Ziya Gökalp’in öncülüğünde İstanbul Edebiyat Fakültesi bünyesinde Türkiye’ye aktarılmasına dayanmaktaydı. II. Meşrutiyet döneminde başlamış olan Comte ve Durkheim sosyolojisiyle aşinalık, İstanbul Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümünün oluşumu ile kurumsallaşır.
DTCF Sosyoloji Bölümü, 1939 yılında Amerika Michigan Üniversitesinden Behice Boran’ın ve yine Amerika’da Cihcago Üniversite’sinde doktoralarını tamamlamış olan Niyazi Berkes’in DTCF sosyolojiye gelişleri ve o dönem DTCF’sinin akademik ikliminin de etkisi ile Türkiye’de yeni ve farklı bir sosyoloji anlayışının oluşmasına öncülük eder. Bu oluşuma bağlı olarak DTCF Sosyoloji, sadece Türkiye’de değil dünyada da ses getiren çalışmalara referans oluşturacak bir “sosyoloji pratiği merkezi” haline gelir. O dönemde sosyoloji bölümü ve Pertev Naili Boratav, Muzaffer Şerif Başoğlu gibi diğer ilgili bölüm hocalarının ortaklıkları üzerinden gerçekleştirilen çalışmalar 1940’lı yıllar Türkiye’sinin sosyal bilimlerine damgasını vurur ve sonraki dönemlerde yapılacak çalışmaları önceler. Böylelikle DTCF Sosyoloji anlayışı her şeyden önce bilimin evrensel yönlerinin olduğu düşüncesini savunarak daha yerelci ve kültürelci bir sosyoloji anlayışına karşı çıkar. O dönem DTCF Sosyoloji anlayışı, kaba pozitivizme veya deneyciliğe düşmeden içinde yaşanılan toplumun somut gerçekliği üzerinden toplumsal sorunlar için çözüm üretme anlayışındadır. Bu anlayış, salt mevcut yapının meşrulaştırılmasından ziyade toplumsal sorunlara eleştirel bakabilen bir sosyoloji anlayışının geliştirilmesinin savunusu üzerinden biçimlenir.
1948’de Behice Boran ile Niyazi Berkes’in ortak çalışma arkadaşları olan Pertev Naili Boratav’ın Fakülteden uzaklaştırılmaları ve öncesinde de Muzaffer Şerif Başoğlu’nun Fakülteden ayrılmak durumunda kalışıyla meydana gelen Dil-Tarih tasfiyesi, DTCF Sosyoloji kürsüsünün kapanması ile sonuçlanmıştır.
DTCF tasfiyesinden sonraki süreçte ilk dönem sosyoloji anlayışı belli kırılmalar ve kopuşlarla günümüze kadar gelmiştir. Şu anda bölümde 9 Öğretim Üyesi ve 10 Araştırma görevlisi bulunmaktadır. Lisans programının yanı sıra 1993-1994 akademik yılından bu yana yüksek lisans ve 1998-1999 akademik yılından bu yana doktora programı yürütülmektedir.
Lisansüstü programlara alan dışından da öğrenciler kabul edilmektedir. Ancak sosyoloji dışından lisans derecesine sahip olan öğrenciler için bir yıl süren Bilimsel Hazırlık Programı uygulanmaktadır. Fakülte’deki Bölüm düzeyinde, Genel Sosyoloji ve Metodoloji, Uygulamalı Sosyoloji, Toplumsal Yapı ve Değişme ve Kurumlar Sosyolojisi Anabilim Dalları olmasına karşılık, Sosyal Bilimler Enstitüsü düzeyinde sadece, ortak “Sosyoloji Yüksek Lisans Programı” ve “Sosyoloji Doktora Programı” açılmaktadır. Küreselleşme, Gelişme-Azgelişme Sosyolojisi, Kent Sosyolojisi, Sağlık Sosyolojisi, Çevre Sosyolojisi, Afet Sosyolojisi, Kültürel Çalışmalar, Teknoloji, Emek Hareketleri, Sosyal Bilimler Metodolojisi, Siyaset Sosyolojisi, Toplumsal Cinsiyet, Sosyal Hafıza, Türkiye’de Sosyoloji konularında yüksek lisans ve doktora düzeyinde dersler verilmektedir.
Öğrenciler en az yedi ders ve bir seminer almak ve tez yazmak zorundadır. Güz ve Bahar dönemlerinde öğrenci alan Sosyoloji ABD, tüm enstitülerin ortaklaşa uymak zorunda olduğu Ankara Üniversitesi Lisans Üstü Yönetmeliğe tabidir.
Anabilim Dalı Başkanı
Prof. Dr. Nilay ÇABUK KAYA
Telefon:(0 312) 310 32 80 /
e-mail: cabuk@humanity.ankara.edu.tr
Anabilim Dalı Sekreteri
Ayhan Kesimen
Tel: (0 312) 310 32 80 / 1756
İLETİŞİM BİLGİSİ
Adres: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Sosyoloji Bölümü Sıhhiye/ANKARA
Tel: (0 312) 310 32 80 / 1756